Ruch ”Wolność i Pokój”. Kalendarium – M. Litwińska

28 maja 2010

1984.11.08
Marek Adamkiewicz, odbywając służbę wojskową, odmówił złożenia przysięgi wojskowej, w której tekście znajdowało się zobowiązanie wierności sojuszowi z ZSRS.

1984.12.18
Wojskowy Sąd Garnizonowy w Szczecinie skazał Adamkiewicza na 2,5 roku więzienia.

1985.01.15
Kilkanaście osób, związanych ze środowiskiem zdelegalizowanego w czasie stanu wojennego Niezależnego Zrzeszenia Studentów, skupionych wokół podziemnego czasopisma „Czas Przyszły”, wysłało do Rady Państwa PRL list z żądaniem uwolnienia Adamkiewicza:”Przysięga – pisali – jest faktem etycznym, stanowi indywidualny akt sumienia ludzkiego, a zatem nie może być poddana przymusowi prawnemu”. W odpowiedzi Rada Państwa stwierdziła, że nie ma wpływu na treść wyroków sądowych.
1986.02.19
1985.03.17
W kościele pod wezwaniem św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej k. Warszawy, 20 osób z różnych ośrodków miejskich (Warszawa, Wrocław, Szczecin) z inicjatywy Jacka Czaputowicza, rozpoczęło tygodniową głodówkę, żądając uwolnienia Marka Adamkiewicza. Głodówkę połączono z seminarium na tematy związane z pokojem i prawami człowieka. W dyskusjach seminaryjnych zrodziło się przekonanie o potrzebie stworzenia w Polsce działającego publicznie i jawnie ruchu pokojowego.

1985.04.14
W Krakowie grupa 19 osób wywodzących się głównie z zdelegalizowanego w 1982 roku NZS-u, niezależnie od inicjatywy warszawskiej, podpisała deklarację założycielską Ruchu „Wolność i Pokój”. Inicjatorami Ruchu byli Jan Rokita i Radosław Huget. Podstawowym celem Ruchu było „.propagowanie i pozyskiwanie jak największych rzesz Polaków dla prawdziwej, niczym nie zafałszowanej idei pokoju”. Według założycieli Ruchu „Warunkiem zaistnienia pokoju w życiu politycznym państw i narodów jest skuteczne zagwarantowanie wszystkim ludziom wolności osobistej. Nie ma pokoju nigdzie tam, gdzie zlikwidowano tradycyjne wartości polityczne, gdzie stworzono systemy państwowej represji, przymusu ideologicznego, gdzie pozbawiono jednostkę praw do samodzielności i inicjatywy. Nie ma więc pokoju w rządzonej przez komunistów Polsce”.

1985.05.02
Środowisko warszawskie, skupione wokół Jacka Czaputowicza przyłączyło się do Ruchu „Wolność i Pokój” podpisując deklarację założycielską.

1985.05
Kilkunastu uczestników Ruchu „WiP” zostało zatrzymanych przez funkcjonariuszy SB, starających się nie dopuścić do uczczenia pamięci Ottona Schimka, patrona Ruchu, żołnierza Wehrmachtu, rozstrzelanego za odmowę służby w wojsku podczas II wojny światowej i pochowanego w Machowej k/Tarnowa.

1985.07.02-07
W Amsterdamie odbyła się Europejska Konwencja Rozbrojenia Nuklearnego, na którą Ruch ? WiP? przesłał list do ruchów pokojowych: „Czyn Marka Adamkiewicza jest dla nas wzorem postawy pokojowej (?). Człowiek gotowy wykonać każdy rozkaz jest większym zagrożeniem dla pokoju niż bomba neutronowa (?). Państwa o rządach autorytarnych już same w sobie są zaprzeczeniem idei pokoju. Dopóki są narody gnębione, wyzyskiwane, terroryzowane i mordowane, nie ma pokoju na świecie, niezależnie od tego, czy agresorami są obce armie, czy ich własne rządy (?). Postulujemy włączyć sprawiedliwość, wolność obywatelską na stałe do pojęcia pokoju, sprawę walki z systemami totalitarnymi traktować na równi z dążeniem do rozbrojenia.”

1985.09.01
W proteście przeciw uwięzieniu Marka Adamkiewicza rozpoczęła się akcja odsyłania książeczek wojskowych do Ministra Obrony Narodowej. Odsyłający byli skazywani przez kolegia ds. wykroczeń na kary do 3 miesięcy aresztu.

1985.11.17
SB zatrzymało na kilka godzin 14 uczestników Ruchu „WiP”, udających się na grób Ottona Schimka w celu uczczenia rocznicy jego śmierci. W Machowej, nad grobem Schimka została ogłoszona deklaracja ideowa Ruchu „Wolność i Pokój”, napisana przez wrocławskich uczestników Ruchu „WiP”.

1985.11.15
W Gdańsku został aresztowany Wojciech Jankowski. Odmówił pełnienia służby wojskowej, żądając możliwości odpracowania wojska w warunkach cywilnych. Przed aresztowaniem usunięto go z pracy i pozbawiono prawa do wykonywania zawodu.

1985.11.20
Ośmiu uczestników Ruchu „WiP” oraz trzech członków CODENE i L’OBJECTION DE CONSCIENCE podpisało pierwszy indywidualny traktat pokojowy.

1985.12.23
Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni skazał Jankowskiego na 3,5 roku więzienia.

1986.01.16
W mieszkaniu Jacka Kuronia odbyła się konferencja prasowa związana z warszawskim oficjalnym Kongresem Intelektualistów w Obronie Pokoju. Przedstawiciele Ruchu „WiP” odczytali oświadczenie: „W światowym roku pokoju domagamy się od władz PRL zaprzestania represji wobec osób zaangażowanych w aktywność pokojową. Oczekujemy wprowadzenia możliwości odbywania zastępczej służby cywilnej (?). Domagamy się zmiany treści przysięgi wojskowej: usunięcia z jej roty zobowiązań ideologicznych i dotyczących wierności sojuszniczej z ZSRR”.