Szanowni Państwo,
po dwóch latach pracy nad wystawą o Radosławie Nowakowskim dobiegamy do końca. Dziękuję za każdą pomoc. Przesyłam zaproszenie na wernisaż. Jest on otwarty, można zapraszać każdego. Plan wernisażu to pokaz filmu o artyście i zwiedzanie. Przy okazji będzie można wziąć sobie książkę o Radosławie Nowakowskim.

Z poważaniem,
Tomasz A. Kalita
ktoś à la kurator tej wystawy

Stowarzyszenie NZS 1980 jest współorganizatorem wystawy.


Więcej o Radosławie Nowakowskim

https://www.bwakielce.art.pl/news/ksiazki-radoslawa-nowakowskiego-w-kolekcji-bwa-w-kielcach

oraz

W dniu wczorajszym tj. 1 marca 2024 członkowie Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych złożyli rezygnację z prac w tej radzie na ręce Wojewody Małopolskiego. Podjęliśmy taką decyzję aby zaprotestować przeciwko działalności władz niszczących prawo, polską szkołę, pamięć o Żołnierzach Podziemia Niepodległościowego.

Rezygnację podpisali wszyscy członkowie rady:

Stanisław Brzeźniak, Krzysztof Bzdyl, Jan Franczyk, Piotr Hlebowicz, Adam Kalita, Antoni Lis, Ryszard Majdzik, Zdzisław Szczur, Andrzej Szkaradek.

Premier Donald Tusk na wniosek minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk w dniu 20 lutego 2024 r. odwołał Jana Józefa Kasprzyka z funkcji szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR).

Nowym szefem Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych został Lech Parell.


Jan Józef Kasprzyk urodził się 12 marca 1975 r. w Warszawie w rodzinie o tradycjach niepodległościowych. Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, a także Wyższego Kursu Obronnego Akademii Obrony Narodowej. Przygotowuje pracę doktorską na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jako historyk specjalizuje się w dziejach II Rzeczypospolitej.
Jest autorem wielu publikacji poświęconych najnowszej historii Polski (w tym współautorem pracy „Legiony Polskie 1914-1918” oraz „Encyklopedii Białych Plam”) oraz kilkunastu edycji śpiewników historycznych. Od 1998 r. jest prezesem Związku Piłsudczyków oraz wiceprezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego Poświęconego Badaniu Najnowszej Historii Polski. Był dziennikarzem w Katolickim Radiu Warszawa, w Radiu „Jutrzenka” i w „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym”. Organizował uroczystości, wystawy, konferencje naukowe, koncerty i widowiska, a także ogólnopolskie konkursy literackie, plastyczne i recytatorskie poświęcone najważniejszym wydarzeniom historycznym XX wieku. W latach 1999-2014 był Komendantem Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej, a w latach 2002-2008 Komendantem Głównym Związku Strzeleckiego „Strzelec” Organizacji Społeczno-Wychowawczej, organizatorem obozów sportowych, edukacyjnych i wypoczynkowych dla młodzieży strzeleckiej, harcerskiej i szkolnej.
W latach 2006-2007 był doradcą i rzecznikiem prasowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2008 r. był koordynatorem obchodów ustanowionego przez Sejm Roku Zbigniewa Herberta. Od 2009 r. pracował w Bibliotece Narodowej. W 2014 r. koordynował ogólnopolskie obchody Stulecia Legionowego Czynu Niepodległościowego. Jest radnym Dzielnicy Ochota Miasta Stołecznego Warszawy od 2002 roku. W latach 2005-2006 pełnił funkcję Przewodniczącego Rady, a od 2006 r. jest wiceprzewodniczącym Rady oraz członkiem Dzielnicowego Komitetu Opieki nad Miejscami Pamięci Narodowej. Od 8 grudnia 2015 roku był Zastępcą Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Z dniem 1 lutego 2016 r. Prezes Rady Ministrów Beata Szydło powierzyła mu pełnienie obowiązków Szefa UdSKiOR, zaś 13 września 2017 r. otrzymał z rąk Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbiety Rafalskiej nominację na Szefa Urzędu.
Za popularyzowanie historii Polski i krzewienie postaw patriotycznych wśród młodego pokolenia uhonorowany przez Prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Zasługi. Odznaczony został także złotym medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Medalem „Pro Memoria”, Medalem „Pro Patria”, medalem Kustosza Tradycji, Chwały i Sławy Oręża Polskiego, odznaką „Za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”.


Lech Parell (ur. 1967) jest dziennikarzem i redaktorem, a także byłym opozycjonistą (działał w Ruchu „Wolność i Pokój” oraz Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego.

Brał udział w przygotowywaniu ulotek oraz w kolportażu podziemnych wydawnictw. Uczestniczył w wielu akcjach protestacyjnych na terenie Trójmiasta i Warszawy. Kilkakrotnie był zatrzymywany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, a za udział w manifestacjach był wielokrotnie karany przez Kolegia ds. Wykroczeń. Zastrzeżono mu wyjazdy zagraniczne w okresie od maja 1987 r. do kwietnia 1990 r. Pod koniec lat 80. uczestniczył w akcjach protestacyjnych przeciwko budowie elektrowni atomowej w Żarnowcu.

Był w składzie redakcji „Solidarności” – pisma regionu gdańskiego NSZZ „Solidarność”). Pracował jako dziennikarz m.in. w Gazecie Gdańskiej, Dzienniku Bałtyckim, Radiu Plus, Radiu Gdańsk, Radiu Eska Nord. Był doradcą prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza oraz prezesem Stowarzyszenia SUM (Społeczny Urząd Miejski). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności.

18 lutego 2024 r. zmarł w Krakowie Aleksy Leszek Śledź, działacz opozycji antykomunistycznej, członek Stowarzyszenia NZS 1980.

Uroczystości pogrzebowe odbędą się w czwartek 22 lutego 2024 r. o godz. 1100 w parafii pw. Chrystusa Króla Jedynego Zbawiciela Świata w Sandomierzu, ul. Dobkiewicza 6.

4 kwietnia 2024 r. o godz. 1600 w kaplicy Domu Pomocy Społecznej im. Ludwika i Anny Helclów
ul. Helclów 2 w Krakowie odbędzie się msza św. w intencji śp. Leszka Śledzia.

Rodzinie składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Aleksy Leszek Śledź, ur. 12 VII 1958 w Sandomierzu. 1979-1987 student Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydz. Filozoficzno-Historycznego, kier. historia.

1979-1980 członek SKS. 1979-1989 uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego. 1979 – VIII 1980 kolporter „Biuletynu Informacyjnego” KSS KOR, organizator akcji ulotkowych w Krakowie.

W VII 1980 kurier z informacjami pomiędzy strajkującymi w Hucie Stalowa Wola a Krakowem. VIII-IX 1980 łącznik nieformalnego centrum informacji wspierającego strajkujące krakowskie zakłady, następnie organizatorów NSZZ; we IX 1980 uczestnik wieców studenckich na UJ, współzałożyciel Grupy Inicjatywnej, członek NZS, Komisji Wydziałowej; jesienią 1980 współorganizator marszu protestacyjnego z UJ pod KW MO przeciwko aresztowaniu Leszka Moczulskiego. 1980-1981 współzałożyciel, redaktor, drukarz, organizator działalności wydawniczej Koła Naukowego Historyków Studentów UJ Sekcji Historii Najnowszej (we współpracy z Krzysztofem Jakubkiem, Janem Organem, Wojciechem Pęgielem); w 1981 założyciel z Janem Rokitą, Jarosławem Zadenckim i Konstantym Miodowiczem Klubu Myśli Patriotycznej Jagiellonia; współorganizator Niezależnej Oficyny Studentów; inicjator studenckich grup samokształceniowych z zakresu historii najnowszej.

13 XII 1981 – początek 1982 w ukryciu; organizator pomocy dla internowanych i ich rodzin; 1982-1984 z inspiracji Władysława Kucharza współzałożyciel, szef drukarni, drukarz podziemnych pism „Aktualności” i „Serwisu Informacyjnego RKW «S» Małopolska” (m.in. z Bożeną Witkowską, Zbigniewem Fijakiem, Markiem Szczur-Sadowskim, Bogusławem Wróblem, Zdzisławem Owsianką), 1984-1986 organizator i szef drukarni podziemnego pisma „Hutnik” na Klinach w Krakowie; instruktor na podziemnym kursie poligrafii dla działaczy z Górnego Śląska i Małopolski. Współpracownik ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego. 1986-1988 wielokrotnie zatrzymywany na 48 godz. Współzałożyciel, historyk-dokumentalista Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, 1988-1990 historyk-archiwista w Archiwum Państwowym.

Od IV 1989 członek Małopolskiego KO (od X Krakowski KO); członek KZ „S” przy Archiwum Państwowym w Krakowie, 1989-1992 KK „S” Pracowników Archiwów Państwowych. 1990-1996 przedsiębiorca, od 1996 na rencie. Od 2008 zajmuje się badaniami dot. podziemnej opozycji w l. 80. w Małopolsce oraz działaniami aparatu bezpieczeństwa PRL wobec ugrupowań niepodległościowych.

1980 – XI 1985 rozpracowywany przez Wydz. III-1 KW MO/WUSW w Krakowie w ramach SOR krypt. Intruzi; 26 VIII 1986 – VIII 1989 przez Wydz. III-1/Inspektorat 2 WUSW w Krakowie w ramach SOR krypt. Bojownik.

Tomasz Kalita | Sławomir Chmura

źródło: Encyklopedia Solidarności

17 lutego 1981 r. w wyniku strajków studenckich władze PRL zarejestrowały pierwszą niezależną organizację studencką w krajach bloku komunistycznego – Niezależne Zrzeszenie Studentów.

„Miało ono za zadanie reprezentowanie społeczności akademickiej – wobec władz uczelni i w stosunku do władz politycznych.. Takiej roli nigdy nie wypełniał Socjalistyczny Związek Studentów Polskich, który był w istocie jedną z przybudówek PZPR i służył kontroli określonej grupy społecznej” – podkreślono w przesłanej PAP informacji.

Jak zaznaczono, Niezależne Zrzeszenie Studentów było najważniejszym, obok NSZZ „Solidarność”, ruchem społecznym w PRL, jedyną niezależną organizacją studencką w całym bloku sowieckim. „Formowało postawy młodej inteligencji i wyrażało jej bunt przeciwko systemowi komunistycznego zniewolenia” – wskazano.

Geneza Niezależnego Zrzeszenia Studentów sięga 1977 r., kiedy w czasie uroczystości żałobnych ku czci zamordowanego Stanisława Pyjasa powołano w Krakowie Studencki Komitet Solidarności. „Idea ta znalazła naśladowców w całym kraju. SKS-y powstawały kolejno w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu oraz Wrocławiu. Ich członkowie organizowali akcje samokształceniowe, własne wydawnictwa, biblioteki książek drugoobiegowych oraz bronili studentów zagrożonych represjami za działalność opozycyjną” – przypomniano w komunikacie.

Wokół SKS-ów zaczął się rozwijać – po raz pierwszy od 1956 r. – autentyczny ruch studencki. „W przeciwieństwie jednak do studentów walczących o swoje prawa w Październiku ‘56 nie walczono już z partyjną i państwową biurokracją w imię idei socjalistycznych, ale o elementarne wartości, takie jak wolność i godność bez ideologicznej konotacji” – napisano.

Impulsem do dalszej aktywizacji środowiska studenckiego stały się wydarzenia związane ze strajkami na Wybrzeżu latem 1980 r. i podpisanie tzw. porozumień sierpniowych, co umożliwiło utworzenie legalnie działającego i niezależnego od władz związku zawodowego – NSZZ „Solidarność”. Pod koniec 1980 r., na fundamencie SKS-ów, powstały nowe, niezależne organizacje, powołujące się na prawo do tworzenia związków zawodowych. Początkowo na każdej uczelni studenci powoływali własną, lokalną grupę. Dopiero na zjeździe Delegatów Komitetów Założycielskich Niezależnych Organizacji Studenckich w Warszawie w dniach 18–19 października doszło do przełomu, w wyniku którego narodziło się Niezależne Zrzeszenie Studentów.

Przyjęto statut organizacji oraz wybrano tymczasowe władze – Ogólnopolski Komitet Założycielski – w skład którego weszli Mirosław Augustyn, Piotr Bikont, Wojciech Bogaczyk, Stefan Cieśla, Jacek Czaputowicz, Teodor Klincewicz, Barbara Kozłowska, Maciej Kuroń, Krzysztof Osiński, Leszek Przysiężny oraz Marek Sadowski.

„Niezależne Zrzeszenie Studentów tworzyli młodzi ludzie o rozmaitych poglądach, których połączyła antykomunistyczna postawa oraz chęć zmiany otaczającej ich siermiężnej i szarej rzeczywistości. Aktywność NZS była widoczna przede wszystkim na uczelniach. Organizowano niezależne seminaria oraz spotkania z przedstawicielami opozycji, ludźmi nauki i kultury. Żywiołowo rozwijał się ruch wydawniczy, w każdym ośrodku powstawały niezależne czasopisma i wydawnictwa” – opisano w informacji.

Rozpoczęto przygotowania do utworzenia ogólnopolskiego pisma studenckiego. Upomniano się również o pamięć historyczną. Organizowano obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja, dopominano się o upamiętnienie zbrodni katyńskiej. „Do rangi symbolu urastały obchody rocznicy tzw. wydarzeń marcowych, organizowane w marcu 1981 r. na Uniwersytecie Warszawskim i innych uczelniach” – przypomniał IPN.

„W przeciwieństwie do dość licznych w „Solidarności” zwolenników reformowania PRL wśród studentów działających w NZS znacznie mniej było osób wierzących w możliwość jakiejkolwiek przebudowy istniejącego od kilku dekad systemu. Członkowie zrzeszenia domagali się demokratyzacji życia akademickiego, przestrzegania przez władze podstawowych swobód obywatelskich oraz poszanowania praw człowieka” – czytamy w informacji.

Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. Niezależne Zrzeszenie Studentów zostało zdelegalizowane, a wielu jego działaczy aresztowanych. „Pomimo tego w kilku ośrodkach akademickich NZS prowadziło jednak działalność podziemną, a młodzież akademicka aktywnie włączyła się w narastającą od wiosny 1982 r. falę protestów ulicznych organizowanych przez struktury podziemnej „Solidarności” – przypomniano.

.

Uroczystość odbędzie się 25 stycznia (czwartek) 2024 r. o godz. 17.00 w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie przy ul. Dunajewskiego 8.

Fotorelacja

9 stycznia 2024 r. w Krakowskim Klubie Wtorkowym odbył się pokaz filmu dokumentalnego Dziedzictwo. Panorama małopolskich oddziałów partyzanckich 1939-1955 w reżyserii naszego kolegi ze Stowarzyszenia NZS 1980 Krzysztofa Brożka. Współproducentem filmu jest nasze stowarzyszenie.

Film oparty jest na kilku filarach:

Film został dofinansowany przez Fundusz Patriotyczny, prof. Jan Żaryn.
W produkcję zaangażowali się także Światowy Związek Żołnierzy AK , Stowarzyszenie Żołnierzy NSZ, PGRH Błyskawica, GRH Żandarmeria, Stowarzyszenie NZS 1980, Stowarzyszenie Regiony i wiele innych środowisk.

W filmie swoje utwory wykonują:

Więcej materiałów i grafika na stronie
https://dziedzictwofilm.pl/


Zaśpiewać z Góralami

BEZCENNE.

Zgodnie z obietnicą pragnę przedstawić nowy utwór dedykowany mjr. Józefowi Kurasiowi ps.OGIEŃ.

Dokładnie dziś w nocy mija 77. rocznica jego bohaterskiej śmierci.

Kolejna ballada, tym razem bez gwizdania ale za to z przepiękną oprawą góralską, za którą serdecznie dziękuję.

Stary „warsiawski ceper” w jednym refrenie z Góralami!!!. Mega przeżycie.

Przyznam, że tą tonacją wyciągnęliście mnie Panowie z portków.

Oceńcie sami.

Pełny opis poniżej.

Podziękowania dla Sylwia Wiktoria Pasek za montaż mini clipu. Fabularyzowany teledysk w najbliższych planach!!!.

Link do Youtube w komentarzu.

……………………………

„Wicher od Turbacza”

słowa: autor nieznany

muzyka/koncepcja: Norbert „Smoła” Smoliński

W nagraniu udział wzięli:

Norbert „Smoła” Smoliński – śpiew

Marcin Fidecki – gitara, programowanie

oraz

„Muzyka góralska” w składzie:

Lucyna Stoch – koordynator muzyczny

Szymon Tylka – śpiew, skrzypce/prym

Andrzej Karpiel-Replon – śpiew, skrzypce/prym

Maciej Krzeptowski – śpiew, skrzypce/sekund

Tadeusz Gocał – basy

Realizacja sesji „Muzyka góralska”:

Kuba „Bobass” Wilk – Studio CHABAKOOVKA, Rabka-Zdrój

Realizacja sesji instrumentalno – wokalnej, miks, mastering:

Marcin Fidecki – Rock Music School Studio, Lublin

Piosenka zrealizowana do filmu dokumentalno – fabularnego pod roboczym tytułem: „DZIEDZICTWO. Panorama małopolskich oddziałów partyzanckich” w reżyserii Krzysztofa Brożka realizowanego przez Stowarzyszenie Społeczno – Kulturalne REGIONY oraz Stowarzyszenie NZS 1980 w Krakowie, we współpracy z ŚZŻ AK Oddział Małopolska.

………………………….

„Wicher od Turbacza”

słowa: autor nieznany

muzyka: Norbert „Smoła” Smoliński

Szumi bór, huczy las, wieje halny wiatr,

górą od Turbacza, aż po szczyty Tatr

idzie w bój „Ognia” brać, idzie wrogów prać.

„Ogień” bije, „Ogień” siecze, UBowcowi postrach niesie

„Ogień” bije, „Ogień” siecze, UBowcowi postrach niesie

stój wrogu, bo tu „Ognia” las!

My żyjemy wesoło, chociaż burza w około

nie obchodzą nas łapanki ni UBowcy

Idzie w bój „Ognia” brać, idzie wrogów prać,

tu trajkoczą automaty, a tam walka na granaty

„Ogień” bije, „Ogień” siecze, UBowcowi postrach niesie

stój wrogu, bo tu „Ognia” las!

A kto chce rozkoszy użyć, niech do lasu idzie służyć.

Lepiej zginąć na wolności, niż w niewoli zginać kości

Idzie w bój „Ognia” brać, idzie wrogów prać.

tu trajkoczą automaty, a tam walka na granaty

„Ogień” bije, „Ogień” siecze, UBowcowi postrach niesie

stój wrogu, bo tu „Ognia” las

stój wrogu, bo tu „Ognia” las

stój wrogu, bo tu „Ognia” las

stój wrogu, bo tu „Ognia”…

Łogień bije, Łogień siece

UBekowi postrach niesie…..

9 stycznia 2024 r. zmarł ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Katolicki duchowny obrządków ormiańskiego i łacińskiego, pisarz, poeta i publicysta. Członek honorowy Stowarzyszenia NZS 1980.

W pierwszym dniu pogrzebu, w środę 17 stycznia 2024 roku, Msza święta żałobna będzie odprawiona w kościele parafialnym w Radwanowicach o godz. 12.00 (modlitwa różańcowa od godz. 11.30). Natomiast w czwartek, 18 stycznia 2024 roku, w kościele parafialnym w Radwanowicach o godz. 12.00 zostanie odprawiona Msza święta pogrzebowa, po niej zaś nastąpią obrzędy ostatniego pożegnania na cmentarzu parafialnym w Rudawie.


9 stycznia 2024 r. w Chrzanowie zmarł ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski, działacz opozycji antykomunistycznej, kapelan podziemnej „Solidarności”, opiekun niepełnosprawnych – prezes Fundacji im. Brata Alberta, historyk Kościoła, zwolennik lustracji duchownych, publicysta, rzecznik upamiętnienia ofiar i potępienia sprawców ludobójstwa dokonanego na Kresach Wschodnich przez ukraińskich nacjonalistów.

Urodził się 7 września 1956 r. w Krakowie. W młodości był związany z parafią św. Mikołaja, jako ministrant, lektor i członek ruchu oazowego. Ruch Światło Życie stał się dla niego – jak sam wspominał – środowiskiem, które ukształtowało go i miało wpływ na wybór kapłańskiej drogi życiowej. W atmosferze wspólnoty oazowej wzrastał w wierze, uczył się osobowej relacji z Chrystusem, ale też odpowiedzialności za Kościół. Wybór drogi kapłańskiej był dla niego kontynuacją zaangażowania w życie Kościoła i podjęcia odpowiedzialności za Kościół.

Jego rodzina, zarówno ze strony matki – Teresy z Isakowiczów, jak i ojca – Jana Zaleskiego, pochodziła z Kresów Wschodnich. Ojciec i jego rodzina przeżyli rzeź, której dokonali banderowcy we wsi Korościatyn. W wakacje 1975 r. odbył wraz z ojcem podróż o charakterze duchowej pielgrzymki na Kresy Wschodnie, odwiedzając rodzinne strony. Ta podróż wpłynęła na jego świadomość historyczną i późniejsze zaangażowanie na rzecz prawdy o zbrodniach zarówno nacjonalistów ukraińskich, jak i zbrodniach sowieckich. Ukształtowała też świadomość strat kulturowych narodu polskiego oraz bolesnych losów osób, które pozostały na terenach wcielonych do Związku Sowieckiego i tych, które musiały je opuścić.

W rodzinie przodków ks. Tadeusza splatały się trzy narodowości i trzy obrządki: ormiański, greckokatolicki i rzymskokatolicki. W rodzinie matki byli też duchowni, m.in. arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego Izaak Mikołaj Isakowicz (1824-1901). Z kolei siostra jego matki Krystyna (s. Miriam) Isakowicz wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, założonego w Laskach przez bł. Matkę Elżbietę Różę Czacką. On połączył w swojej pracy duszpasterskiej zaangażowanie na rzecz obu wspomnianych obrządków, od 2001 r. posługując również wyznawcom obrządku ormiańskiego.

Świecenia kapłańskie przyjął w 1983 r. z rąk kard. Franciszka Macharskiego. Przygotowywał się do nich w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej z dwuletnią przerwą, gdyż zaraz po wstąpieniu do seminarium w 1975 r., został wcielony do wojska. Pobór alumnów do zasadniczej służby był represją ze strony władz wymierzoną w Kościół katolicki i jego niepokornych hierarchów. Alumn Tadeusz trafił do jednostki w Brzegu. Pobyt utwierdził go w przekonaniu o słuszności opozycyjnych działań podejmowanych wobec władz komunistycznych. Po powrocie do seminarium nawiązał kontakt ze środowiskami opozycyjnymi, m.in. środowiskiem podziemnego pism „Krzyż Nowohucki”, środowiskiem Studenckiego Komitetu Solidarności, lubelskim środowiskiem „Spotkania”. Pisał artykuły dotyczące m.in. tematów Kresów Wschodnich i zakłamanych faktów z historii Polski. Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, jako diakon parafii św. Mikołaja w Chrzanowie, włączył się w pomoc rodzinom internowanych, m.in. w przekazywanie środków finansowych. Kolportował też i przerzucał drugoobiegowe pisma.

W latach 80. ks. Tadeusz zaangażował się w pracę duszpasterską na rzecz środowisk opozycyjnych. Ważną postacią okazał się w tym względzie ks. Kazimierz Jancarz – wikariusz nowohuckiej parafii Mistrzejowice i nieformalny kapelan „Solidarności”. Ksiądz Tadeusz regularnie przyjeżdżał do Mistrzejowic, by wspierać działania ks. Jancarza. Uczestniczył w czwartkowych mszach świętych za ojczyznę, koncelebrował je, wygłaszał kazania, spowiadał, głosił rekolekcje dla środowisk opozycyjnych.

Wspierał też posługę drugiego z ważnych dla niego kapłanów – ks. Adolfa Chojnackiego, proboszcza parafii Stary Bieżanów w Krakowie, który w 1985 r. udostępnił pomieszczenia parafialne i zezwolił na zorganizowanie protestu głodowego w akcie sprzeciwu wobec represjonowania działaczy „Solidarności”. W wolnej Polsce ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski właśnie tym dwóm odważnym i niezłomnym kapłanom dedykował książkę „Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej” (Kraków 2007), która była efektem jego prac badawczych oraz apelem o lustrację w Kościele katolickim.

Z powodu zaangażowania i wsparcia środowisk opozycyjnych ks. Tadusz był represjonowany przez aparat bezpieczeństwa. W 1985 r. dwukrotnie podjęto zamach na jego życie, najpierw w rodzinnej kamienicy w centrum Krakowa, następnie na terenie Woli Justowskiej, gdzie został przeniesiony po pierwszym nieudanym ataku „nieznanych sprawców”. Nie wpłynęło to jednak na zahamowanie jego aktywności. Finałem opozycyjnej działalności ks. Tadeusza było duchowe wsparcie strajkujących robotników huty im. Lenina w Nowej Hucie, w maju 1988 r. Wówczas na prośbę ks. Jancarza odprawił na terenie huty mszę świętą i pozostał z hutnikami aż do pacyfikacji, stając się jedną z ofiar represyjnych działań władz.

Ponadto w 1987 r. był współzałożycielem Fundacji im. Brata Alberta, zajmującej się osobami upośledzonymi umysłowo, prowadzącej schronisko w podkrakowskich Radwanowicach, której praca rozwinęła się w kolejnych dziesięcioleciach w skali całej Polski.

Na działalność i postawę ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego – jak sam wspominał – miały wpływ trzy postaci: doktor Judym – bohater powieści „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego, brat Albert – Adam Chmielowski (powstaniec, malarz, opiekun biednych i bezdomnych) oraz kard. Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Do tych postaci odwoływał się w posłudze duszpasterskiej i działalności społecznej, i wydaje się, że w jakiejś mierze z tymi postaciami utożsamiał się, czy też czerpał wzorzec. Na wzór doktora Judyma cechowały go radykalizm oraz bezkompromisowość, a w niektórych działaniach także osamotnienie. Na wzór brata Alberta – zaangażowanie na rzecz wolności ojczyzny oraz otwartość na sprawy potrzebujących i wykluczonych. Na wzór kard. Wojtyły – troska o dobro Kościoła, uporczywe wzywanie do prawdy i dialogu, a przy tym posłuszeństwo wobec decyzji przełożonych, mimo poczucia niezrozumienia intencji, którymi się kierował.

W 2006 r. za działalność opozycyjną ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Cztery lata później otrzymał nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej, przyznawaną przez Instytut Pamięci Narodowej w dowód uznania za zasługi w upamiętnianiu historii narodu polskiego.

Tekst Łucja Marek

źródło: IPN


Tadeusz Isakowicz-Zaleski, ks., ur. 7 IX 1956 w Krakowie, zm. 9 I 2024 r. w Chrzanowie. 1967-1973 członek ZHP. 1975-1983 alumn Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie, w 1983 święcenia kapłańskie.

1975-1977 wcielony na 2 lata do specjalnej jednostki wojskowej dla kleryków w Brzegu Opolskim: w 1976 uczestnik głodówki przeciwko zakazowi posiadania gazet i książek religijnych, w toku służby osadzony na 56 dni w areszcie za uchybienia dyscyplinie (w konsekwencji przedłużenie służby o 2 mies.). 1978-1981 kolporter wydawnictw niezależnych w Papieskiej Akademii Teologicznej, od 1979 działacz opozycji, współpracownik SKS, Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy.

W 1981 wybrany do samorządu seminaryjnego, za próbę przekształcenia samorządu w autentyczną reprezentację studencką, po V roku niedopuszczony do święceń kapłańskich i dyscyplinarnie skierowany na praktykę w parafii w Chrzanowie (1981-1983). 1978-1989 autor w niezależnych „Spotkaniach” i „Hutniku”, współredaktor, publicysta „Krzyża Nowohuckiego”. W 1981 animator, współorganizator wspólnoty Wiara i Światło w Krakowie.

W 1983 skierowany na studia do papieskiego Kolegium Ormiańskiego w Rzymie, jednak władze odmówiły mu zgody na wyjazd. 1983-1991 kapelan wspólnot „Wiara i Światło” i duszpasterz osób niepełnosprawnych umysłowo w Krakowie, 1984-1989 duszpasterz w założonym w 1982 przez ks. Kazimierza Jancarza Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii św. Maksymiliana Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach, współorganizator Mszy za Ojczyznę, Tygodni Kultury Chrześcijańskiej; wykładowca Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego im. kard. Stefana Wyszyńskiego tamże. 2-krotnie napadnięty przez nieznanych sprawców: 6 IV 1985 brutalnie pobity w kamienicy, gdzie mieszkali jego rodzice, w nocy 3/4 XII 1985 w klasztorze w Woli Justowskiej, napastnicy zarzucili mu pętlę na szyję, zakneblowali i próbowali uprowadzić. W 1987 współtwórca Fundacji im. św. Brata Alberta, od 1989 prezes. W IV-V 1988 kapelan strajku w Hucie im. Lenina, po pacyfikacji zatrzymany na kilka godzin. Od II 1989 Honorowy Członek „S” HiL.

Od 2000 duszpasterz Ormian w Krakowie, od 2002 w Polsce. Od 2001 prezes Oświatowego Towarzystwa Integracyjnego w Radwanowicach.

Autor tomików wierszy: ”Oblężenie” (1981), ”Wspomnienia” (1985), ”Morze Czerwone” (1987), ”Świętych obcowanie” (1993), ”Wiersze” (2006), wielu artykułów historycznych, książek, m.in.: ”Biskup ormiański Izaak Isakowicz „Złotousty”” (2001), ”Słownik biograficzny duchownych ormiańskich w Polsce” (2001), ”Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej” (2007), ”Moje życie nielegalne” (2008), ”Przemilczane ludobójstwo na Kresach” (2008). Od 2007 felietonista Gazety Polskiej.

Kawaler Orderu Uśmiechu (1997); w 1997 otrzymał od kard. Franciszka Macharskiego tytuł kanonika honorowego archidiecezji krakowskiej za pracę z osobami niepełnosprawnymi (w 2006 zrezygnował z tytułu w proteście przeciwko pomówieniom pod swoim adresem); odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999, odmówił przyjęcia go z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Nagrodą Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica „za odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd nawet wbrew zdaniu i poglądom większości” (2007), Nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej (2011).

Mateusz Konczal

źródło: Encyklopedia Solidarności

Uroczystość wręczenia nagród Świadek Historii dla województw małopolskiego i świętokrzyskiego odbyła się 18 grudnia 2023 r. w Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach.

Nagroda Świadek Historii wręczana jest osobom szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii narodu polskiego w regionie oraz wspierającym pion edukacyjny IPN w dziele edukacji historycznej. Przyznaje ją Kapituła, której przewodniczy prezes IPN. Laureatem może zostać osoba fizyczna, instytucja, stowarzyszenie lub organizacja, jak również osoba nie będąca obywatelem polskim. Nagrodę można przyznać pośmiertnie.

W 2023 r. Kapituła Nagrody postanowiła nagrodzić cztery osoby oraz dwie instytucje, szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego w regionie oraz wspierające pion edukacyjny Instytutu w dziele edukacji historycznej na obszarze działania Oddziału IPN w Krakowie i Delegatury IPN w Kielcach.

W gali wzięli udział m. in. Bogdan Wenta, Prezydent Miasta Kielce, przedstawiciele IPN: dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa, dr hab. Filip Musiał, dyrektor krakowskiego oddziału IPN oraz naczelnik Delegatury IPN w Kielcach dr Robert Piwko.

Z satysfakcją informujemy, że wśród tegorocznych laureatów nagrody znalazł się Paweł Kurtyka.

Założyciel Stowarzyszenia Studenci dla Rzeczypospolitej (2010), uczestnik strajku głodowego działaczy opozycji antykomunistycznej w obronie nauki historii w polskich szkołach średnich (2012), założyciel Fundacji im. Janusza Kurtyki, której zadaniem jest promocja Rzeczypospolitej Polski w kraju i za granicą. Kieruje projektem Biblioteka im. Janusza Kurtyki (kilkanaście tysięcy tytułów z zakresu mediewistyki, historii najnowszej, historiografii, kultury i sztuki). Wraz z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego zainicjował Studium Podyplomowe „Dyplomacja publiczna w obszarze polityki pamięci dla absolwentów szkół wyższych. Rozpoczął organizację Rajdów Śladami Bohaterów, których celem jest upowszechnianie wiedzy o ludziach walczących o wolność i niepodległość Polski w XX wieku (m.in. Rajd Śladami Żołnierzy Wyklętych). Inny jego projekt to „Ziarna historii”, którego celem jest popularyzowanie polskiej historii wśród Polonii oraz Amerykanów, a także stworzenie sieci organizacji polonijnych, mających systematycznie budować wizerunek Rzeczpospolitej za granicą.


Laureaci nagrody Świadek Historii (wśród nich Stowarzyszenie NZS 1980)